Jongeren en ouderen: is er een generatiekloof?

Geschreven door Stannah

Hoe het vroeger anders was dan nu

Kan jij je inbeelden dat je (klein)zoon of (klein)dochter je aanspreekt met ‘u’? Zo iets is vandaag eerder uitzondering dan regel. Nochtans was dat in de jaren ’50 heel normaal. Kinderen moesten luisteren naar hun ouders. Einde verhaal. Het standaardantwoord als je vroeg ‘waarom?’ was dan ook ‘omdat ik het zeg’.

In de jaren ’60 stond er een protestgeneratie op, de hippies. Als reactie op de strenge opvoeding van hun ouders. Ze vonden hun ouders maar saai, ouderwets en dom. Ze deden er alles aan om niet op hen te lijken.

Vandaag is het anders. We zijn nu allemaal een stuk losser, meer ontspannen. Ouders staan ook niet meer zo op hun strepen als toen. Het gevolg hiervan is dat jong en oud dichter bij elkaar staan dan ooit tevoren. Ze gaan samen op vakantie, naar concerten en delen lief en leed met elkaar. Het zijn bijna beste vrienden.

Nog een verschil tegenover vroeger: De jonge generatie (millennials en generatie Y) wordt veel sneller serieus genomen. En minder betutteld. Als ze naar het waarom van een maatregel vragen, krijgen ze meestal een ernstig antwoord.

Wat is generatiedenken?

Generatiedenken is de idee dat iedereen zich identificeert met de generatie waarin hij is geboren. En daar ook kenmerken van draagt. De idee dat elke generatie anders is, met andere waarden en noden en wensen.

4 generaties op een rij

Babyboomers
Dit is de gouden generatie, de zestigers. De oudsten zijn al met pensioen en profiteren van het leven. De jongsten brommen omdat ze ‘t nog even moeten volhouden.

Generatie X
Dit zijn de millennials, of ook wel de MTV-generatie. Ze zijn tussen de dertig en vijftig jaar, overleefden economische crisissen, maakten de Koude Oorlog mee en pakken alles met een gezonde portie humor aan.

Generatie Y
Dit zijn de twintigers met als belangrijkste ambitie: jezelf zijn. Ze zijn milieubewuster dan de vorige generaties en vinden dat die het een beetje verpest hebben.

Generatie Z
Dit zijn de tieners, ook wel digital natives genoemd. Ze leven met hun smartphone in de hand. En vinden dat geluk een persoonlijke keuze is.

Maar… is het nuttig om mensen in hokjes te plaatsen op basis van hun leeftijd?

Of leidt zoiets automatisch tot een grote generatiekloof? Volgens trendwatcher Tom Palmaerts is “generatiedenken vooral een handige manier om een aantal evoluties te vereenvoudigen en die te projecteren naar de toekomst”.

We merken dat de generatiekloof niet per se met leeftijd heeft te maken. Wel met de ingesteldheid van een persoon. Of die al dan niet open staat voor een open en multiculturele samenleving.

Wat opvalt is de parallel tussen jongeren en ouderen.

Zo komen de standpunten van de Vlaamse Ouderenraad op veel vlakken overeen met die van de Vlaamse Jeugdraad. “We hebben een paar jaar geleden gesprekken gehad rond intergenerationele solidariteit, en we stelden toen vast dat onze visies nauw bij elkaar aansloten”, vertelt Mie Moerenhout, ex-voorzitter van de Ouderenraad.

5 redenen waarom jongeren en ouderen op elkaar lijken.

1. Jongeren en ouderen hebben dezelfde politieke mening.

In ons land worden de meeste beslissingen genomen door de babyboom-generatie. Ze domineren de politieke partijen, de vakbonden en eigenlijk het volledige middenveld. Daartegenover staan zowel de ouderen als de jongeren. Die weinig politieke zeggingskracht hebben omdat ze zo klein vertegenwoordigd zijn. Maar dat neemt niet weg dat ze de (financiële) gevolgen moeten dragen. En dat vinden ze allebei onaanvaardbaar.

• Generatie Y is de eerste generatie die het slechter zal hebben dan haar ouders. De jongeren hebben meestal verschillende diploma’s, maar vinden moeilijk een baan. Bovendien is het heel moeilijk geworden om op eigen kracht een huis te kopen. Ook ouderen voelen die financiële druk. Ze hebben vaak een klein pensioen en worstelen met dure woon- en verzorgingskosten.

2. Waarom ouderen én jongeren de eenzaamste generaties zijn.

Volgens onderzoek uitgevoerd door psychologen aan de universiteiten van Keulen en Chicago beperkt eenzaamheid zich niet tot ouderen, maar kan het gevoel eender welke leeftijdsgroep overvallen. En opvallend: uit de studie blijkt dat eenzaamheid piekt bij twintigers.

5 redenen waarom jongeren net zo eenzaam zijn als ouderen.

• Het effect van (g)een job. Langs de ene kant voelen mensen met een baan zich minder eenzaam dan degene zonder. Dat komt omdat ze meer sociaal contact hebben. Langs de andere kant kan een té drukke baan ook leiden tot sociale isolatie.
• Single en eenzaam. Er zijn steeds meer singles in België. De twee grootste groepen bestaan zelfs uit jongeren en ouderen.
• Grote veranderingen leiden tot eenzaamheid. Bij jongeren kan dat de switch zijn van het kotleven naar werkleven. Van zich amuseren met studiegenoten naar werken in een vreemde stad. Bij ouderen kan dat het overlijden van een geliefde zijn.
• Netwerk uit het oog verliezen. Jongeren willen na hun diploma graag een carrière uitbouwen of een gezin stichten. Hierdoor verliezen ze soms hun vrienden en familie uit het oog. Die tendens zien we ook bij ouderen.
• Facebook als vervanger van echte sociale contacten. Jongeren lopen het risico dat ze echte vriendschappen vervangen door oppervlakkige sociale contacten. Sociale media zijn aan de andere kant een prima medium om nieuwe mensen te ontmoeten.

3. Welk effect single zijn heeft op ouderen en jongeren

Het aantal singles in België blijft toenemen. In 2060 zal maar liefst de helft van de Vlaamse bevolking single zijn. In 2016 was dat nog maar 1 op 3. Die groei is volgens socioloog Dimitri Mortelmans van de Universiteit Antwerpen toe te schrijven aan 2 groepen. Enerzijds de ouderen. En anderzijds de ‘Sex And The City-generatie’.

De eerste groep is de snelst groeiende. Door de vergrijzing zijn er steeds meer singles op leeftijd. Zowel alleenstaanden als weduwes en weduwnaars. De tweede groep is jong, happy en houdt van het bruisende stadsleven.

Het leven is duur voor singles

• Singles hebben het financieel zwaar. Ze hebben dezelfde kosten als koppels, maar dragen die wel alleen. Ook een huis kopen is duurder alleen. Onroerende voorheffing wordt bijvoorbeeld niet per persoon, maar per woning geïnd. Terwijl de fiscus voor de Woonbonus dan weer omgekeerd redeneert: koppels krijgen dubbel. Fiscaal gezien zijn singles een beetje een vergeten groep.
• Positief signaal: er komen meer initiatieven uit de bus. Zo geeft de stad Mechelen eenmalig korting op de afvalbelasting van singles.

De kracht van het netwerk

• Ouderen willen zo lang mogelijk thuis wonen en jongeren willen dan weer het nest uit. Het komt erop neer dat beide groepen op eigen benen willen staan. Dat is niet altijd evident. Gelukkig vinden ze steun in hun netwerk.
• Voor jongeren vertaalt zich dat naar samenhuizen. Dat maakt zelfstandig wonen betaalbaar. Voor ouderen betekent het een opvangnet van mantelzorgers, familie, Wit-Gele Kruis, enz.

4. Hoe creativiteit jongeren en ouderen verbindt.

Senioren zijn in de loop van de tijd naar de rand van de maatschappij geduwd. Onterecht, want we kunnen net veel van hen leren. Denk maar aan kleding verstellen, groenten kweken, of zelf confituur maken. En laat ‘t nu net jongeren zijn die dat door hebben.

Ze gooien steeds vaker het roer om en keren terug naar de ambachten van vroeger. Ze gaan op naaicursus, bakken hun eigen brood en kiezen liever voor een eerlijk product van een lokale winkelier.

In Nederland ontstond zo het initiatief: Nieuw/Oud. Een project dat jong en oud aan elkaar koppelt. Met als doel: kennis van vroeger terughalen. Een van de vele inspirerende projecten: een grafisch ontwerpster maakt samen met een oudere dame een handleiding voor senioren over ‘hoe de eerste dagen in een bejaardentehuis te overleven’. Mooi idee voor België?

5. Waarom ouderen en jongeren dichter bij elkaar staan dan vroeger

Vroeger leek iemand van 60 stokoud. Maar vandaag zijn ouderen en jongeren beste vrienden. Ouderen genieten ook veel meer van de warme band met hun (klein)kinderen. En zelfs met de vrienden van hun kinderen.

Er is plaats gekomen voor open en aandachtige gesprekken. En wederzijdse aandacht. Dat hebben we te danken aan een ander soort opvoeding, met meer en open communicatie.

Zo kunnen ouderen en jongeren leren van elkaar

Een generatiekloof is er dan misschien niet meer, een digitale kloof nog wel. Ouderen doen hun best, maar ze hebben het moeilijk om de digitale vooruitgang bij te houden. In tegenstelling tot de ‘digital natives’.

Digitaal is het nieuwe normaal.

Gelukkig kan de oudste generatie op de jongste rekenen als ze zich afvragen ‘hoe dat internet dan juist werkt’. Jongeren leggen het hen graag uit.

Meer lezen over waarom ouderen niet online zijn?

Samenvatting

Generatiedenken is dan misschien wel makkelijk om groepen in hokjes te delen. Maar eigenlijk gaat de generatiekloof niet om leeftijd. Want veel ouderen voelen zich nog heel jong van geest. Het draait om hoeveel zin iemand heeft in het leven. En of die openstaat voor een multiculturele samenleving. Zo kunnen jongeren en ouderen elkaar nog veel leren, op vele vlakken.

“Anyone who stops learning is old, whether at twenty or eighty. Anyone who keeps learning stays young”.
Henry Ford (1863 – 1947)