(Inter)nationale vrouwendag; Inspirerende Belgische vrouwen

Geschreven door Stannah

Van baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen en levensreddende ontdekkingen tot literair meesterschap en acties voor vrede en mensenrechten. De rol van vrouwen over de hele wereld is altijd van cruciaal belang geweest. Terwijl de Internationale Vrouwendag een moment is om alle vrouwen te eren, is het opmerkelijk dat veel inspirerende vrouwen rimpels en grijze lokken hebben.

Deze tekenen van veroudering zijn zwaar bevochten medailles. Deze vrouwen hebben tientallen jarenlang in hun respectievelijke vakgebied gewerkt, doorgebracht en ongelofelijke belangrijke momenten gecreëerd.

8 Maart is een internationale dag die de sociale, economische, wetenschappelijke, culturele en politieke prestaties van vrouwen viert. Internationale Vrouwendag is ook een oproep tot actie om de gelijkheid van mannen en vrouwen te versnellen. En om de “gewone vrouw” te vieren, die een bepalende rol hebben gespeeld in de geschiedenis van hun land en gemeenschap. In België vieren wij onze nationale vrouwendag op 11 November.

Inhoudsopgave:

• Betekenis en geschiedenis van Internationale Vrouwendag
• Het belang om de Internationale Vrouwendag te vieren
• Wist u dat? UNESCO en de Verenigde Naties feiten
• Het vrouwenkiesrecht in België
• Inspirerende Belgische vrouwen – van vroeger en nu

Betekenis en geschiedenis van Internationale Vrouwendag

Volgens de wereldorganisatie UNESCO vond de eerste gebeurtenis, die aanleiding gaf tot wat de eerste Internationale Vrouwendag zou zijn, plaats op 28 februari 1908. Op deze dag protesteerde een groep van 15.000 vrouwen op de straten van New York voor hun rechten. Maar het was pas in 1945 dat het Handvest van de Verenigde Naties de eerste internationale overeenkomst vastlegde waarin het beginsel van gelijkheid tussen vrouwen en mannen werd vastgelegd. 42 Jaar geleden, op 8 maart 1975, vierde de VN haar eerste officiële Internationale Vrouwendag.

Daarna zijn landen over de hele wereld op 8 maart bijeengekomen om de sociale, economische, culturele, wetenschappelijke en politieke prestaties van vrouwen te vieren.

De doelstelling van deze dag is om te concentreren op de rol van vrouwen in innovatie, onderwijs en werk en op deze manier een meer inclusieve en gelijkwaardige wereld te willen bevorderen. Vrouwen van over de hele wereld worden erkend voor hun inspanningen tegen de ongelijkheid waarmee ze in 2018 nog steeds worden geconfronteerd.

Het belang om de Internationale Vrouwendag te vieren

De Internationale Vrouwendag is hét moment om na te denken over de behaalde resultaten, om de moed en vastberadenheid te vieren van zowel gerenommeerde als gewone vrouwen, die een buitengewone rol hebben gespeeld in het vooruit helpen van de wereld.

We willen allemaal in een samenleving leven waarin vrouwen en meisjes vrij zijn om hun eigen keuzes te kunnen maken. Vrij van geweld en discriminatie. Daarom is het belangrijk om ervaringen uit te wisselen en de boodschap te verspreiden over goede praktijken die de bewustwording vergroten. En die genderbeleid en -strategieën bevorderen die pleiten voor de beëindiging van geweld tegen vrouwen.

Wist u dat? Belangrijke feiten van UNECO en de Verenigde Naties

De wereld verandert en veel van deze veranderingen hebben belangrijke gevolgen voor vrouwen. Ondanks de nieuwe mogelijkheden hebben we nog een lange weg te gaan om het doel “Planeet 50-50 in 2030” te bereiken, aangezien wereldwijd de volgende feiten nog altijd een realiteit zijn:

• 31 miljoen meisjes van basisschoolleeftijd gaan niet naar school (UNESCO, 2013);
• Wereldwijd hebben 35% van de vrouwen ten minste één keer in hun leven te maken gehad met fysiek en/of seksueel geweld (VN, 2015);
• Bijna 2/3 van de analfabeten is vrouw, een percentage dat twintig jaar lang onveranderd is gebleven (VN, 2015);
• Minder dan 4% van de 500 grootste bedrijven ter wereld hebben een vrouw als directeur (VN, 2015);
• Vrouwen vertegenwoordigen 2/3 van de armste burgers ter wereld (UNESCO, 2014);
• Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in wetenschappelijke en technologische vakken. Slechts 29% van de onderzoekers ter wereld zijn vrouwen (UNESCO, 2014).
• In 2017 stond België op de ranglijst voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen op de 31ste plek dat is net een plekje hoger dan onze Noorderburen in Nederland.

Indien u deze ranglijst zelf wilt bekijken dan kunt u dat via de blauwe link inzien. Ook de VN heeft een site met meer informatie.

Het stemrecht van vrouwen in België

Tegenwoordig zien wij het vrouwenkiesrecht als iets vanzelfsprekends. Echter hebben de vrouwen van begin vorige eeuw hier ontzettend hard voor moeten strijden. Vrouwen hebben in België nog geen 100 jaar het stemrecht. Het was mede dankzij Marie Popeline en Emilie Claeys (wij kijken verder in dit artikel naar hun levens) dat de Belgische vrouwen uiteindelijk ook mochten stemmen. In 1919 mochten vrouwen op gemeentelijk niveau stemmen, zij het met beperkingen, wat een voorzichtige doorbraak was voor het vrouwenkiesrecht. Ook ontvangen vrouwen het passieve stemrecht, wat inhoudt dat ze niet mogen stemmen maar wel zich verkiesbaar mogen stellen. Na de Tweede Wereldoorlog valt het kwartje dan eindelijk en mogen alle vrouwen vanaf 1948 in België stemmen.

Bron De Standaard – Affiche uit 1946 voor het vrouwenstemrecht in België

Inspirerende Belgische vrouwen – van vroeger en nu

Gelukkig zijn er genoeg inspirerende vrouwen in ons mooie België, laten we er eens een paar opnoemen. Helaas konden wij slechts een kleine selectie maken, maar voelt u zich geroepen om zelf ook te zoeken!

Belgische vrouwen die actief waren in de vrouwenbeweging van de vorige eeuw

Van links naar rechts: Marie Popelin, Isala van Diest, Isabelle Gatti de Gamond,Emilie Claeys en Léonie la Fontaine

Eerste vrouwelijke Doctor in de rechten; Marie Popelin: op haar 37ste begon ze aan haar studie rechten aan de Université libre de Bruxelles, dat was in het jaar 1883. Ze kreeg echter geen toegang om haar vak als advocaat te mogen beoefenen omdat ze een vrouw was. Dit was een belangrijke zaak in de Belgische maatschappij omdat dit een belangrijk moment was in de bewustwording van het feminisme in België. In 1892 stichtte ze, onder andere samen met Isala van Diest en advocaat Louis Franck, de Belgische Liga voor Vrouwenrechten op. Later in 1905 was het Marie Popelin die de Belgische antenne: Nationale Vrouwenraad stichtte, deze raad bestaat nog steeds, en is nog altijd actief op verschillende vlakken wat betreft vrouwenrechten. Dankzij haar stichter is er heel wat veranderd en in haar naam komen er nog veel meer positieve veranderingen hopen wij!

Voorvechtster van vrouwenrechten Emilie Claeys: in 1886 werd zij voorzitster van de Socialistische Propagandaclub voor vrouwen door de tussenkomst van deze club nam de partij in 1893 het vrouwenstemrecht in het programma op. Ook ga ze diverse brochures over vrouwenrechten uit, en werd ze in 1893 tot Landelijke Raad van de BWP verkozen en vertegenwoordigde ze Vlaanderen in het Internationale Socialistische Arbeidscongres in Zwitserland. In dat jaar werd ze ook uitgever van de krant Vooruit en richtte ze samen met Nellie van Kol de Hollandsch-Vlaamsche Vrouwenbond op met het tijdschrift De Vrouw die daarbij hoorde. Ze hield zich bezig met gelijke rechten, geboortebeperking en voorbehoedsmiddelen waarmee ze niet aan de goede kant van de Katholieke Kerk kwam te staan.

Eerste vrouwelijke arts Isala van Diest: dankzij het verbod om als vrouw in België te studeren ging zij naar Duitsland om daar zich voor te bereiden op haar universitaire studie geneeskunde. In 1873 keerde zij terug naar België maar mocht daar enkel Verloskunde aan de Universiteit in Leuven te studeren. Ze weigerde echter en vertrok naar Bern waar vrouwen sinds 1872 wel konden studeren. In 1879 was ze dan doctor in geneeskunde en vertrok naar Engeland om daar als vrouwelijke arts aan de slag te kunnen, daar het in Engeland mogelijk was. Hier raakte ze in contact met verschillende Engelse feministen. Toen ze in 1882 naar België terugkeerde waar ze in 1884 middels een Koninklijk Besluit dan eindelijk arts mocht zijn. In Brussel werkte ze in een opvanghuis voor ex-prostituees en in 1886 begon ze haar eigen praktijk. Ze raakte betrokken met organisatie die vochten tegen vrouwenhandel en de gereglementeerde prostitutie. Ze was overtuigd feminist en in 1890 richtte ze een vereniging voor het vrouwenrecht op samen met Marie Popelin en Louis Franck.

Voorvechtster voor scholen voor meisjes Isabelle Gatti de Gamond: feministe en stichter van verschillende middelbare scholen voor meisjes. Deze intelligente dame zag het onderwijs als een belangrijk wapen in de strijd voor gelijke rechten tussen de seksen. Ze starts het tijdschrift “Cahier de Femmes “onder invloed van haar moeder, waarin ze over haar ideeën schreef. In 1864 richtte ze haar eerste Franstalige middelbare meisjesschool op. Met vrijzinnige leraren en zeer, voor die tijd, vooruitstrevende leerstof. Met het motiverende ideaal om geëmancipeerde vrouwen te creëren gerespecteerd door hun werk, talent en kennis. In de volgende tien jaar creëert Isabelle 18 dergelijke scholen. Dit vormt een inspiratie voor latere feministen Gatticiennes genaamd. Marie Popelin was daar een van. In 1889 geeft zij de leiding van haar scholen uit handen en is zeer teleurgesteld wanneer er geen voorrang wordt gegeven aan het algemeen stemrecht. Dat zou pas in 1948 een realiteit worden.

Belgische Pioneer en Feministe Léonie la Fontaine: lid van de Belgische Liga voor de rechten van de vrouw, de Nationale Belgische Vrouwenraad en de Belgische Internationale Liga voor vrede en vrijheid van de vrouw was zij een echte strijdster voor de rechten van de vrouwen in België en internationaal. In 1909 zette zijn de Office central de documentation féminine op en creëerde in haar eigen huis een bibliotheek op voor de Liga voor vrouwenrechten. Zodat vrouwen zich konden informeren qua professionele keuzes. Helaas stierf zij in het jaar dat de vrouwen voor het allereerst mochten stemmen. Maar ze zal door alles wat zij heeft gedaan nooit vergeten worden.

Via deze link kunt u meer levens van interessante vrouwen bekijken:

Enkele belangrijkste vrouwen uit de Belgische geschiedenis

Wij hebben al naar enkele zeer belangrijke vrouwen gekeken, zoals Dokter Isala van Diest en Marie Popelin. Gelukkig zijn er echter nog veel meer opmerkelijke vrouwen die zowel in de vorige eeuw als in de eeuwen daarvoor belangrijke bijdragen aan onze vaderlandse geschiedenis hebben geleverd.

Van links naar rechts: Marguerite Legot, Marie Janson, Jeanne de Constantinople et Jeanne Devos

Eerste Vrouwelijk Minister Marguerite Legot: niet alleen was zij de eerste vrouwelijke minister van België, ook de eerste vrouwelijke minister van staat. Ze begon haar carrière als doctor in de rechten, en was van beroep advocate. Ze heeft ook lesgegeven en was professor burgerlijk recht en grondwettelijk recht in de sociale school van de KAV. Frappant is dat toen zij in 1946 verkozen werd, de vrouwen in België nog steeds niet mochten stemmen. Zij was secretaris van de kamer van 1953 tot 1958, en had van 1958 tot 1961 een zetel in het Europees Parlement. Van 1965 tot 1968 was zij minister van het Gezin en Huisvesting waardoor zij de eerste vrouwelijke minister van België werd. In 1974 werd ze dan verkozen tot Secretaris van de Staat, ook was zij lid voorzitter of ondervoorzitter van allerlei vrouwen en gezin organisaties. Zoals het boek die haar zoon over haar leven heeft geschreven haar omschrijft: “Marguerite De Riemaecker-Legot: een opmerkelijke vrouw” was zij zeker een opmerkelijke vrouw.

Gravin van Vlaanderen en Henegouwen Johanna van Constantinopel: zij droeg deze titel van 1205 tot 1244 en was de oudste dochter van graaf Boudewijn IX van Vlaanderen en van Maria van Champagne die Keizerin van Constantinopel was. Johanna trouwde twee keer, haar eerste echtgenoot was de zoon van de Portugese koning, Ferrand van Portugal en haar tweede echtgenoot was Thomas van Savoye. Beide huwelijken bleven echter kinderloos, waardoor haar troon na haar dood naar haar zus Margaretha ging. Johanna was staat bekend als een wilskrachtige en vrome vrouw. Onder haar bewind ontstonden er vele abdijen en kloosters, ook gaf zij veel steun aan ziekenhuizen en leprozerieën. Tijdens haar bestuur nam de economische macht en welvaart van de Vlaamse steden beduidend toe. Een interessante vrouw zeker in een tijd waar er zeer weinig respect was voor vrouwen.

Zuster Jeanne Devos: deze indrukwekkende vrouw heeft haar leven toegewijd om de allerarmste te helpen. Zo zette zij zich in voor hulp aan de armen in de Indische sloppenwijken in Bombay. Geboren in Hageland met nog vier zussen. Ze heeft een tijd lesgegeven en ging trad pas tot een klooster toe toen zij al in de dertig was. Ze ging naar de Zuster Missionarissen van het Onbevlekte Hart van Maria. Geïnspireerd door Mahatma Gandhi wilde ze graag naar Indië toe om daar de mensen te helpen. Ze moest een lange tijd op haar visum wachten, deze tijd benutte ze echter goed door Logopedie te gaan studeren en specialiseerde zij zich in doven-en blindenonderwijs. In de jaren 60 kon zij dan eindelijk naar Indië. Door het contact met andere religies gaf ze haar oorspronkelijke doel van evangelisatie op omdat ze zich echt wilde concentreren op het helpen van de behoeftigen die ze daar in grote getallen tegen kwam. Ze gebruikte haar geloof wel als inspiratiebron. Ze wilde het hele systeem in Indië veranderen, zo werkte ze hard aan de bewustwording van kinderprostitutie en misbruik, tegen armoede en het kastenstelsel dat in Indië voorkomt. Jeanne Devos richtte de National Domestic Workers Movement op, zij ontfermde zich over straatkinderen en misbruikt huispersoneel. Een inspirerende vrouw waar iedereen trots op mag zijn.

Eerste vrouw in de Belgische Senaat Marie Janson: ze kwam uit een politieke familie, ze ging naar school bij Isabelle de Gatti de Gamond waar wij eerder in de artikel over gelezen hebben. Haar vader was Paul Janson en was een van de leidende figuren van de progressieve vleugel van de liberale beweging haar moeder was een onderwijzers bij Gatti de Gamond. Tijdens de eerste Wereld Oorlog was zij als maatschappelijk werkster werkzaam in 1921 werd verkozen in de gemeenteraad van haar woonplaats Sint-Gillis waar ze tot 1955 bleef. In 1921 verkozen om als gecoöpteerd senator te zetelen waardoor ze de eerste vrouw van België werd die hiertoe gekozen werd. Hier blijf zij tot 1958. Zij was een van de medestichters van het Socialilistische Vooruitzinde Vrouwen op en was ze lid van het Nationaal Comitée van socialiste vrouwen. Tijdens de tweede Wereld Oorlog was zij werkzaam in het beschermen van Joodse kinderen.

Sinds haar oprichting is de Internationale Vrouwendag uitgegroeid tot een wereldwijde viering van de prestaties van vrouwen uit het verleden en heden, met het oog op de toekomst van de nieuwe generaties.

Vrouwen hebben in de loop van de geschiedenis aangetoond dat ze nieuwe kwaliteiten en leiderschapsvaardigheden kunnen brengen, dat ze in staat zijn om deze wereld op een meer coöperatieve en minder confronterende manier vooruit te helpen. Samen kunnen vrouwen én mannen profiteren van het leven in een samenleving die gebaseerd is op rechtvaardigheid.

U vindt de volgende artikelen misschien ook interessant:

90 Jaar oude Anežka Kašpárková is hét bewijs dat leeftijd slecht een getal is!
Ouderen blijven steeds langer thuis wonen
Wereld Parkinson Dag: het effect van Parkinson op onze evenwicht en mobiliteit